SỰ THU HÚT CỦA NHỮNG HÌNH MẪU

Mong muốn có càng nhiều sinh viên và đặc biệt là các sinh viên nữ nghiên cứu về vật lý đó là thách thức ở nhiều quốc gia chứ không chỉ ở Trung Quốc. Trung bình có khoảng 20 % là phụ nữ ở trong khoa của các trường đại học ở Trung Quốc, đây là một thực trạng cần phải thay đổi. Trong khi các sinh viên đại học ở các thành phố lớn được tới các viện nghiên cứu có các nhà khoa học hàng đầu thì sinh viên ở các vùng xa xôi phải từ bỏ vật lý sau khi tốt nghiệp.
Năm 2002, Hội Vật lý Trung Quốc đã thành lập Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (Commission on Women in Physics - CWP) để nghiên cứu những vấn đề mà những nhà vật lý nữ ở Trung Quốc phải đối mặt. Tôi tham gia vào kế hoạch này từ khi bắt đầu và năm 2012 Prof. Lin Hu – thành viên của CWP ở Trường đại học Guizhou phía Đông Nam Trung Quốc đã mời tôi hai lần tới nói chuyện ở trường đại học này: một lần là về các nghiên cứu của tôi trong quang học lượng tử và quang học phi tuyến và lần khác về vấn đề giới trong vật lý. Các buổi nói chuyện đã được đón nhận tốt, và những năm sau các buổi nói chuyện tương tự được thực hiện ở Trường đại học KH&CN Nội Mông. Cả hai trường đại học này đều nằm ở những vùng xa xôi hẻo lánh của Trung Quốc, ở đó các sinh viên và cán bộ giảng dạy có ít cơ hội để biết về những phát triển mới nhất ở đỉnh cao khoa học.
Đi tới xa hơn:
Qua các việc trên tôi thấy rằng Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP) có thể tổ chức một chương trình tích cực hơn để cho các thành viên của mình đến những trường đại học xa xôi của đất nước và cho các bài nói chuyện. Các buổi nói chuyện này không chỉ trình bày các phát triển nghiên cứu mới nhất mà còn chứng tỏ những người phụ nữ đang làm nghiên cứu xuất sắc trong vật lý. Ý tưởng này nhận được sự đồng thuận của các thành viên Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP) và ngay lập tức Prof. Hu tự nguyện tổ chức chuyến đi nói chuyện đầu tiên như vậy ở tỉnh Guizhou vào tháng 10 năm 2013.
Chuyến đi kéo dài hơn 6 ngày và gồm có 7 thành viên của Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP) tới 5 cơ sở cần chú ý về giới, gồm các trường đại học, học viên và cao đẳng, chúng tôi đã trình bày 15 bài diễn thuyết ở các chủ đề khác nhau. Đó là những buổi nói chuyện kiểu hội thảo, có một sự giới thiệu nền kiến thức cơ sở rộng và sau đó là các kết quả nghiên cứu quan trọng của chính chúng tôi. Thường có khoảng 3 bài nói chuyện vào buổi sáng, và hội trường luôn chật kín và sau đó có rất nhiều câu hỏi thảo luận.
Trong các buổi chiều, chúng tôi có tổ chức buổi họp bàn tròn tập trung vào chủ đề phụ nữ trong vật lý, cũng như các vấn đề  chung  trong  việc   lựa  chọn  nghề nghiệp và nghiên cứu. Ít người hơn tham dự các buổi họp này, họ chủ yếu là các sinh viên nữ và các cán bộ giảng dạy nữ, tuy vậy các sinh viên nam và các cán bộ giảng dạy nam cũng được hoan nghênh nồng nhiệt. Tuy nhiên, một vài trao đổi cần chúng tôi có phần câu hỏi và trả lời kỹ lưỡng hơn về các vấn đề khác nhau mà sinh viên và các giảng viên trẻ đang gặp phải.
Một câu hỏi chung nhất là làm sao cân bằng giữa gia đình và chuyên môn. Bởi vì hầu hết- nếu không muốn nói là tất cả- các thành viên cuả Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP) đã phải tổ chức như thế nào để vượt qua các vấn đề này trong cuộc sống. Tất cả chúng tôi đã trình bày những kinh nghiệm bản thân của mình như là các hình mẫu.
Quả thực, tôi cảm thấy các buổi thảo luận buổi chiều cũng quan trong như các bài nói chuyện ở buổi sáng và chúng tôi đã  nghe nhiều câu chuyện cảm động về sự cố gắng của những người phụ nữ trẻ để vượt qua khó khăn khi họ theo đuổi vật lý. Thực sự có nhiều giảng viên nam đã tham dự và thảo luận, họ đôi lúc cũng có những câu hỏi tương tự và tìm sự tư vấn về những hướng nghiên cứu để theo đuổi.
Từ những phản hồi tích cực đã nhận được, chúng tôi đã thống nhất tổ chức các chuyến đi nói chuyện như vậy hàng năm. Do vây trong năm 2014, 6 người trong chúng tôi đã đi tới 4 trường đại học ở Vùng tự trị Nội Mông để cho 12 buổi nói chuyện. Trong năm 2015, 9 người của Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP) đã có 16 buổi nói chuyện ở 5 trường đại học ở Vùng tự trị Guangxi Zhuang phía Bắc Trung Quốc.
Phổ rộng:
Năm ngoái, số tình nguyện viên đã lên đến 15 người, và lần đầu tiên có một thành viên nam của Hội đồng Phụ nữ trong Vật lý (CWP). Chúng tôi đã thực hiện được 22 cuộc nói chuyện ở 6 cơ sở của tỉnh Yunnan gần biên giới Myan-mar. Lần đầu tiên chúng tôi có buổi nói chuyện đặc biệt với các học sinh lớp 8 của trường trung học phổ thông của Trường đại học Yunnan. Chúng tôi nói về các lĩnh vực nghiên cứu của mình, những chủ đề rất rộng bao gồm khoa học vật liệu, vật lý chất mềm, vật lý áp suất cao, vật lý bề mặt, khoa học nano, ảnh và quang học lượng tử.
Năm nay chúng tôi có kế hoạch đến tỉnh Sichuan ở phía Tây Trung Quốc để tăng thêm các buổi nói chuyện ở các trường trung học phổ thông. Một điểm quan trọng của chương trình này là chúng tôi tự trang trải chi phí đi lại và ăn ở của mình để không có gánh nặng tài chính nào cho các cơ sở xa xôi.
Chúng tôi hy vọng rằng thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với sinh viên và thày cô giáo ở những vùng xa xôi, chúng tôi có thể hoạt động như hình mẫu cho họ, đặc biệt cho các phụ nữ trẻ. Làm như vây, chúng tôi sẽ khuyến khích hơn nữa họ quan tâm đến vật lý, động viên họ thực hiện những ước mơ của mình và quan trọng nhất là thôi thúc họ không bao giờ bỏ cuộc.